دکتر ملیحه درویشی ، جراح و متخصص چشم
آدرس مطب: شهرکرد، خیابان ۱۲ محرم، خیابان دکتر حسینی (مجاور مجتمع امام صادق (ع))، مجتمع پزشکان پردیس، طبقه ۴
شماره نوبت دهی: 09134884132
تنبلی چشم (Amblyopia): تشخیص و درمان
Amblyopia · Strabismus · Anisometropiaاین صفحه آموزشی است و جایگزین معاینه و نسخه اختصاصی شما نیست.
دکتر ملیحه درویشی — جراح و متخصص چشم در شهرکرد (استان چهارمحال و بختیاری) — تشخیص تخصصی، پایش و درمان مرحلهای تنبلی چشم را با تکیه بر استانداردهای روز انجام میدهند.
#تنبلی_چشم #Amblyopia #چشم_پزشک #دکتر_ملیحه_درویشی #شهرکرد #چهارمحال_و_بختیاری #استرابیسم #آنیزومتروپیفهرست سریع
تنبلی چشم چیست؟
تنبلی چشم یا Amblyopia کاهش دید یک یا هر دو چشم است که ناشی از رشد ناکامل مسیرهای بینایی در دوران کودکی میباشد. در این حالت، مغز ورودی دید از چشم ضعیفتر را سرکوب میکند و بهتدریج حساسیت بینایی آن کاهش مییابد. درمان هرچه زودتر آغاز شود، احتمال بهبود کامل بیشتر است؛ با این حال، در سنین بالاتر نیز میتوان بهبود معنادار بهدست آورد.
#تعریف_تنبلی_چشم #رشد_بینایی #سرکوب_تصویر #چشم_پزشک #دکتر_ملیحه_درویشیانواع و علتهای اصلی
۱) استرابیسمیک (ناشی از انحراف چشم)
وقتی چشمها همراستا نیستند، مغز برای جلوگیری از دو بینی، تصویر چشم منحرف را سرکوب میکند و بهتدریج دید آن کاهش مییابد.
۲) آنیزومتروپیک (تفاوت نمره دو چشم)
اختلاف قابلتوجه در عیوب انکساری (دوربینی/نزدیکبینی/آستیگماتیسم) بین دو چشم موجب انتخاب یک چشم و سرکوب چشم دیگر توسط مغز میشود.
۳) محرومیتی/انسدادی
انسداد مسیر دید (مانند آبمروارید مادرزادی، افتادگی شدید پلک، کدورت قرنیه) مانع شکلگیری طبیعی دید میشود و نیازمند اقدام سریع است.
۴) آمیتروپیک/مرکب
در برخی کودکان، عیوب انکساری بالا در هر دو چشم یا ترکیبی از عوامل فوق دیده میشود و نیاز به برنامه درمانی جامع دارد.
علائم، نشانهها و زمانبندی غربالگری
- لوچی/انحراف چشم یا ترجیح نگاه با یک چشم
- کجی سر، بستن یک چشم در نور، نزدیک آوردن اشیا
- اختلال در تمرکز یا هماهنگی چشم و دست
- ارزیابی اولیه در شیرخوارگی توسط پزشک
- غربالگری دید در سنین ۳–۵ سالگی و سپس دورهای
- هر زمان والدین/مربیان متوجه علائم شدند
تشخیص تخصصی چگونه انجام میشود؟
۱) حدّت بینایی
اندازهگیری دقیق دید با چارتهای مناسب سن (تصاویر/حروف) و مقایسه بین دو چشم.
۲) عیوب انکساری
سیکلoplegic refraction (پس از قطره) برای تعیین دقیق نمره عینک، بهویژه در کودکان.
۳) همراستایی و حرکات
تستهای کاور/آنکاور، گونیومتر، بررسی حرکات چشمی و دید دوچشمی/استریو.
۴) معاینه قدامی و فوندوس
排 بررسی قرنیه، عدسی، شبکیه و عصب بینایی جهت排 علل عضوی (کاتاراکت، کدورتها و …).
۵) ارزیابی تثبیت
بررسی ترجیح تثبیت با یک چشم در乳 خردسالان و آزمونهای تطابقی ویژه.
۶) مستندسازی
ثبت خط پایه دید، نمره عینک، زاویه انحراف و برنامه پیگیری.
درمان مرحلهای تنبلی چشم
هدف، فراهمکردن تصویر شفاف و همراستا برای هر دو چشم و تحریک چشم تنبل است. طرح درمان برای هر کودک شخصیسازی میشود.
۱) اصلاح اپتیکی (عینک/لنز تماسی)
در بسیاری از کودکان، فقط با عینک صحیح (بهویژه آنیزومتروپی) بهبود قابلتوجهی رخ میدهد. پایش دید هر ۶–۱۲ هفته برای تنظیم نسخه و ارزیابی پاسخ انجام میشود.
#عینک_کودک #اصلاح_عیوب_انکساری #Anisometropic_Amblyopia #دکتر_ملیحه_درویشی۲) پچتراپی (بستن چشم سالم)
بستن برنامهریزیشده چشم قوی برای واداشتن مغز به استفاده از چشم تنبل. مدت روزانه بسته به شدت آمبلیوپی و سن متغیر است؛ قطع یا کاهش باید تدریجی باشد تا خطر برگشت کمتر شود.
۳) آتروپینتراپی (Atropine Penalization)
چکاندن قطره آتروپین در چشم قوی (طبق نسخه) برای کاهش تمرکز آن و تشویق استفاده از چشم ضعیف؛ گزینه مفید در کودکانی که پچ را تحمل نمیکنند.
#آتروپین #Penalization #گزینه_جایگزین_پچ #درمان_تنبلی_چشم #دکتر_ملیحه_درویشی۴) فیلتر بنگرتر و فیلترهای شفاف
استفاده از فیلترهای نیمهشفاف روی عینک چشم قوی برای کاهش وضوح و تقویت تحریک چشم ضعیف؛ بهویژه در مدرسه/فضای عمومی پذیرش بهتری دارد.
#Bangerter_Filter #فیلتر_نیمه_شفاف #پذیرش_کودک #Amblyopia۵) درمانهای دوچشمی/تمرینهای بینایی انتخابی
تمرینهای ساختارمند برای ارتقای همکاری دوچشمی (باینکیولار). در برخی کودکانِ منتخب، ابزارهای دیجیتال/بازیهای دوچشمی میتوانند کمک مکمل باشند (مطابق نظر پزشک).
#Binocular_Therapy #تمرین_بینایی #Perceptual_Learning #Amblyopia #دکتر_ملیحه_درویشی۶) جراحی علل زمینهای
در آمبلیوپی محرومیتی (مثل افتادگی شدید پلک یا کاتاراکت)، اقدام جراحی زودهنگام برای رفع مانع ضروری است. جراحی عضلات چشم برای همراستا کردن نیز در موارد منتخب انجام میشود (برای بهبود شرایط آموزش بینایی، نه بهتنهایی درمان آمبلیوپی).
#جراحی_لوچی #جراحی_پلک #کاتاراکت_مادرزادی #Deprivation_Amblyopia #دکتر_ملیحه_درویشیراهنمای والدین: افزایش همکاری کودک
- توضیح ساده و مثبت درباره چرایی درمان
- زمانبندی ثابت (مثلاً بعد از مدرسه)
- بازیها/فعالیتهای نیازمند تمرکز با پچ (نقاشی، پازل)
- جدول برچسب/پاداش برای پایبندی
- قطع ناگهانی پچ پس از بهبود اولیه
- عدم استفاده از عینک تجویز شده
- فاصله طولانی بین ویزیتها
مقایسه خلاصه گزینههای درمانی (نمایشپذیر در موبایل)
گزینه | مناسب برای | مزیت برجسته | ملاحظات |
---|---|---|---|
عینک | آنیزومتروپی/آمیتروپی | بهبود بدون انسداد | نیاز به پیگیری و تطابق |
پچتراپی | اکثر انواع خفیف تا شدید | اثرگذاری بالا | همکاری کودک حیاتی است |
آتروپین | جایگزین/مکمل پچ | پذیرش بهتر در برخی کودکان | مصرف دقیق طبق نسخه |
فیلتر بنگرتر | خفیف تا متوسط | ظاهر قابلقبول در اجتماع | نیاز به پایش اثر |
جراحی | محرومیتی/انحرافهای منتخب | رفع مانع/بهبود همراستایی | همیشه همراه برنامه بینایی |
سؤالات پرتکرار
آیا درمان فقط در سنین پایین مؤثر است؟
نقاط طلایی درمان در سالهای اول زندگی است؛ اما کودکان بزرگتر نیز از درمان سود میبرند. تصمیم با چشمپزشک است.
درمان چقدر طول میکشد؟
بسته به شدت و همکاری، از چند ماه تا بیش از یک سال. پس از بهبود، برنامه نگهدارنده برای جلوگیری از عود توصیه میشود.
اگر کودک پچ را نپذیرد چه کنیم؟
گزینههایی مانند آتروپین یا فیلترهای شفاف، و نیز رهیافتهای انگیزشی/بازیمحور وجود دارد که پزشک معرفی میکند.
جمعبندی
تنبلی چشم بیماری قابلدرمانِ دوران کودکی است که با تشخیص بهموقع و برنامه فردمحور، میتوان دید ارزشمند کودک را حفظ و تقویت کرد. دکتر ملیحه درویشی — جراح و متخصص چشم در شهرکرد — ارزیابی جامع، تجویز اپتیکی دقیق، پچ/آتروپین و مداخلات تکمیلی را بر اساس نیاز هر کودک برنامهریزی و پایش میکنند.
#تنبلی_چشم #Amblyopia #چشم_پزشک #جراح_و_متخصص_چشم_شهرکرد #دکتر_ملیحه_درویشی #چهارمحال_و_بختیاری⚠️ این محتوا آموزشی است. تشخیص و برنامه درمانی باید صرفاً توسط چشمپزشک و پس از معاینه حضوری تعیین شود.
“`